พระพุทธรูปศิลปะแบบพระรัชกาล หน้าตัก 4 นิ้ว

พระพุทธรูปศิลปะแบบพระรัชกาล
ประทับนั่งทำปางสมาธิขัดสมาธิเพชร บนฐานบัวควำ่บัวหงาย
ที่สลักจากหินสบู่ หน้าตัก 4 นิ้ว
จากรูปแบบที่ปรากฏ เป็นแบบรัชกาลผสมกับ
พระรัตนจีวรเรียบ มีลักษณะที่สำคัญ คือ ทำพระกรรณ
แบบหูมนุษย์ ตามแบบพระราชนิยม แต่ที่เศียรองค์พระ
ยังปรากฏ อุษณีษะ หรือรัดเกล้าตามรูปแบบของพระพุทธรูป
ที่สร้างตามคติความเชื่อที่สืบทอดกันมาจากในอดีต
แต่มีการเปลี่ยนแปลงแนวความคิดดังกล่าวนี้
ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ตามพระบรมราชวินิฉัย
“ คัมภีร์มหาปุริสลักษณะ (มหาบุรุษลักษณะ) 32 ประการ ”
ตามหลักมนุษยนิยม
รวมทั้งยังมีหมวดว่าด้วยรายละเอียดปลีกย่อย
(อนุพยัญชนะ) อีก 80 ข้อ ที่จะพบเห็นพระพุทธรูป
ที่ทรงสร้าง "ไม่มีอุษณีษะ" อย่างพระนิรันตรายจำลอง
ซึ่งต่อมาเมื่อก้าวเข้าสู่สมัยรัชกาลที่ ๕ ก็ยังคงรักษารูปแบบ
ตามแนวความคิดนี้ไว้ ดังจะเห็นได้ในพระพุทธรูป
องค์สำคัญๆที่สร้างในสองรัชกาลนี้
แต่แมื่อคติดังกล่าวนี้ได้คลายลง
เนื่องจากผู้ที่รักษารูปแบบพุทธลักษณะดังกล่าว คือ
กรมช่างหล่อได้ขาดแคลนช่างเนื่องจากมีการลาออก
และเกษียณอายุราชกาลตามวัย จึงทำให้ขาดผู้ชำนาญการ
ที่ทราบถึงรูปแบบและแนวความคิดที่เป็นแกนหลัก
เพื่อใช้สร้างชิ้นงาน ในห้วงเวลาต่อมาจึงไม่มี
พระพุทธรูปที่มีรูปแบบตามพระราชนิยม
ตามที่ที่รัชกาลที่ ๔ ทรงมีพระราชวินิจฉัย
สร้างออกมาให้ได้พบเห็นกันอีก

จึงสันนิษฐานว่าพระพุทธรูปองค์นี้
น่าจะถูกสร้างโดยช่างที่ทราบถึงคติดังกล่าว
แต่อยู่ในช่วงที่แนวความคิดดังกล่าวได้คลายตัวลงแล้ว
จึงมีความเป็นลูกผสม คือ กลับไปสร้างพระพุทธรูปแบบ
ที่มีอุษณีษะตามอย่างโบราณ
แต่ก็ยังอยากที่จะอยู่ในกระแสนิยม คือ
มีลักษณะของพระกรรณสั้น "แบบหูมนุษย์ "
ปรากฏอยู่ในชิ้นงาน